Poezenkwartet maakt reis door de tijd

Artikel in Den Haag Centraal van 3 december 2020

Ella van Schaik maakte veertig jaar geleden een poezenkwartet, dat in heel Nederland bekend werd. Nu is er een herziene uitgave.

“Een poes is anders dan een hond,” zegt kunstenares Ella van Schaik. “Je weet wat je eraan hebt en ze zijn erg knuffelbaar. Je kunt een kat oppakken en vasthouden als een baby. Ze laten je als het moet ook met rust, veel schrijvers hebben daarom een kat.” Haar eerste poezenkwartet (kaartspel) kwam uit in 1981. Het verkocht destijds zo goed dat als het een boek was geweest, je het een bestseller had kunnen noemen. Van Schaik woont al veertig jaar in een knus huis op de Denneweg, dat vol staat met kunst en antiek. Op de bovenverdieping is haar atelier en staat een etspers. Haar rode kater ‘Koekie’ ligt behaaglijk uitgestrekt op de verwarming en komt af en toe nieuwsgierig poolshoogte nemen.

Van Schaik gaf na de kunstacademie twaalf jaar les op middelbare scholen en werkte daarna een tijdje in de bekende Galerie Orez in de Javastraat, waar toen veel kunstenaars van de zogenaamde NUL-groep exposeerden. “Ik kreeg op een gegeven moment de behoefte om zelf weer iets te gaan doen en nam etsles bij Gerard Lutz op de Vrije Academie. Mijn eerste ets werd een poes, bij toeval. Het resultaat zette ik in een bescheiden hoekje van de galerie en groot was mijn verbazing toen die ets direct verkocht werd. Het liep als een trein. Galerie Arta ging mijn werk verkopen en ook De Haagsche Courant wijdde er een artikel aan. Al snel daarna verkocht ik mijn prenten van poezen via de Libelle en kwam het poezenkwartet uit. Dat werd uitgegeven door Ulysses, die hier op de Denneweg ook een boekhandel had.”

Litererair

“Op een feestje ontmoette ik biograaf en Couperuskenner Frédéric Bastet die voor de NRC schreef,” zegt Van Schaik. “Bastet betekent ‘kat’ in de Egyptische mythologie en dat was voor hem een reden om een hele pagina over zijn naam te schrijven, met illustraties erbij van mijn poezenkwartet. Toen ging het helemaal los, mijn kwartet ging het hele land door. Er zijn sindsdien vier herdrukken geweest en nu dus de vijfde. Mijn poezen maken een reis door de tijd.”

Ze brengt me een grote schaal waar de schoongepoetste etsplaatjes in liggen. “Ik heb de oude plaatjes opnieuw gebruikt en bijgewerkt. Ook de teksten zijn veranderd en aangepast. De recensenten vonden destijds dat het kwartet een literair tintje had.”

Daar valt zeker iets voor te zeggen. In de serie ‘Status’ vinden we de ‘Asielkat’ en de ‘Zwerfkat’, onder ‘Uitdrukkingen’ vallen de ‘Verzopen kat’ en de ‘Kat in de zak’, maar er is ook een serie ‘Auteurs’ met onder anderen Gerard Reve als een dikke kat die je zijn achterste toekeert en de arrogante kat Harry Mulisch. “Die vind ik echt op hem lijken,” zegt Van Schaik heel serieus.

Het kwartet bestaat uit 48 kaarten en wordt opnieuw uitgeven door de drukker van het eerste kwartet: Van den Dool in Sliedrecht. Het spel is verkrijgbaar bij boekhandel Paagman en te bestellen bij de overige boekhandels. ‘Voor Koekie’ staat op het doosje.  
 

‘Poezenkwartet’ van Ella van Schaik, 14,95 euro. Voor meer informatie www.ellavanschaik.google.sites.com