Wolk van water en rook

Artikel in Den Haag Centraal  

In oktober vindt de Wereldtententoonstelling in Dubai plaats. De Nederlandse inzending presenteert een circulair paviljoen, waarbij water uit lucht gemaakt wordt

 

.In het binnenste van de vervallen Electriciteitsfabriek aan het De Constant Rebecqueplein ontstaat plotseling een spierwitte wolk die even totaal ontheemd in het gebouw hangt. Als een levend organisme zweeft de wolk een paar minuten door de ruimte om dan in het niets op te lossen. Alleen een paar mistige flarden en de geur van vocht blijven achter.

De wolk, die vandaag wordt uitgetest, is een kunstproject dat een onderdeel vormt van de manifestatie die in oktober 2021 zal plaatsvinden, tijdens de Wereldtentoonstelling (World Expo) in het Nederlandse paviljoen in Dubai. De Expo is verdeeld in drie districten. Het Nederlands paviljoen staat in het Sustainability District (het district dat duurzame vernieuwingen presenteert) en toont resultaten van innovaties op het gebied van geïntegreerde water-, energie- en voedselsystemen.

 

Kegel

Een wereldtentoonstelling gaat over technische vernieuwingen. Presentaties daarvan worden bij voorkeur op een spectaculaire manier onder de aandacht gebracht. Het architectenbureau V8 Architects won de pitch van het ministerie van Buitenlandse Zaken om het paviljoen te ontwerpen, de uitvoering rust voor een belangrijk deel op het idee van de Haagse kunstenaar Ap Verheggen, die al tien jaar bezig is met de vraag: hoe haal ik vocht uit lucht? Klimaatverandering en watertekorten houden hem dagelijks bezig. Via een ingenieuze techniek heeft hij voor elkaar gekregen wat altijd voor onmogelijk werd gehouden: water maken op de droogste plek van de aarde.

Dat is de basis geworden voor het paviljoen. De installatie van Verheggen kan een wereldprimeur genoemd worden.

Het gebouw laat een leefgebied zien. Een grote kegel, waar wel honderd mensen in kunnen, staat in het midden. Daarbovenop bevindt zich een machine die vocht uit de gortdroge woestijnlucht haalt en de bezoekers dagelijks trakteert op regenbuien van honderden liters water. De gasten die de kegel binnengaan zullen een paraplu nodig hebben. Prachtig gekleurde, organische zonnepanelen van designer Marjan van Aubel wekken energie op en zetten het paviljoen in een zacht sfeervol licht. Er groeien oesterzwammen tegen de binnenkant van de kegel, die elke dag geoogst worden. Aan de buitenkant groeien eetbare planten.

 

Kunstprogramma

Om de belangstelling te trekken van een groter publiek is een programma ontwikkeld waarin naast technische vernieuwingen, kunst en design een rol spelen. De Haagse Nicole Uniquole is als adviseur aangetrokken om dit breed onder de aandacht te brengen. Monique Ruhe, artistiek programmeur bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, heeft het kunstprogramma opgezet. “Het was een uitdaging, maar ik wist al direct wat ik wilde,” zegt ze. “Het moest iets immaterieels worden, een feest van de zintuigen.”

Ruhe heeft een flink aantal Nederlandse kunstenaars en designers binnengehaald. Er is bijvoorbeeld een parfum ontwikkeld: ‘L’ Essence de Mastenbroek’, die door glazen leidingen langs de stalen wand geleid wordt en eruit druppelt. De bedoeling is dat je het overal ruikt. “Het is de geur van een van de oudste polders in Nederland, ontwikkeld door kunstenares Birthe Leemeijer. Het ruikt naar vers gemaaid gras en weilanden, je ruikt Nederland,” zegt Ruhe.

Langs de wand komen klokken van Joep van Lieshout die op een absurde manier met razend ronddraaiende wijzers de tijd aangeven, om aan te duiden dat het ‘twee voor twaalf’ is in de klimaatwereld. Buiten het paviljoen zullen de strandbeesten van Theo Jansen wandelen, vervaardigd van pvc-buizen en aangedreven door de wind.

 

Sprookjesdieren

Met een sissend en blazend geluid wordt nogmaals een wolk uit de hoge stellage gepompt onder toeziend oog van kunstenaar Berndnaut Smilde. In 2012 werd zijn techniek om binnenshuis wolken te creëren onder de naam Nimbus II in de Londense Saatchi-collectie opgenomen.

“We hebben nu wit licht van links en wat ‘vuilig’ licht van rechts waardoor de wolk extra volume krijgt,” zegt hij. “De opstelling is nu niet zo mooi, maar het zijn wel vergelijkbare afmetingen als die we in Dubai hebben. Mijn wolk bestaat uit water en rook. Het water maakt de rook zwaarder. In Dubai wordt het vocht uit de lucht van de woestijn gehaald en daar worden de planten mee bewaterd. Ze oogsten dus eigenlijk water uit de lucht. Mijn kunstwerk past perfect bij dit project.”

Monique Ruhe kijkt omhoog en zegt: “Alsof je als een kind in het weiland ligt en sprookjesdieren voorbij ziet trekken.”

 

World Expo 2020 vrijdag 1 oktober 2021 t/m donderdag 31 maart 2022 Dubai.  Informatie: www.dutchdubai.com

 

Foto Eveline van Egdom

 

 

 

Madonna in nooddeken als beeld van mededogen

Artikel in Den Haag Centraal van 6 mei

Hansa Versteeg werd bekend met zijn bijna religieuze schilderij van bootvluchtelingen. Sindsdien maakt hij alleen nog werk met compassie.

 

Het schilderij ‘Madonna del Mare Nostrum’ was een kantelpunt in het werk van kunstenaar Hansa Versteeg (1941). “Ik zag in 2017 een foto van vluchtelingen in reddingsdekens, die mij bij de keel greep. Dat was de aanleiding voor het maken van dit schilderij. Het heeft mijn leven veranderd,” zegt hij. “Ik maak nu alleen nog werk met een missie.”

Zijn tentoonstelling ‘Compassionism’ is te zien in de laagdrempelige Galerie 44 in de Molenstraat. Van de ‘Madonna del Mare Nostrum’ hangt er helaas alleen een kleinere replica, want het origineel is te groot voor de galerie.

In 2018 gingen afbeeldingen van zijn madonna met kind de hele wereld over. Foto’s van het werk verschenen in de Washington Post en in The New York Times. Het schilderij werd ook vertoond in uitzendingen op CNN. De aanleiding was, dat de madonna tijdelijk tentoongesteld werd in het kapel - en buurthuis Bethel aan de Thomas Schwenkestraat in Den Haag, waar vanaf oktober 2018, vier maanden lang een non-stop kerkdienst gehouden werd voor het Armeense gezin Tamrazyan, dat al negen jaar in Nederland woonde en met uitzetting werd bedreigd.

De ‘Madonna del Mare Nostrum’ gaat over de problematiek rond bootvluchtelingen. Versteeg schilderde een prachtige donkere vrouw met haar kind, ze zijn in het goudkleurige folie gewikkeld dat drenkelingen om zich heen krijgen als ze uit zee gered worden. De vrouw draagt de folie als een koningsmantel en haar blik is die van een opstandige heilige. “Ik tref regelmatig mensen met vochtige ogen voor mijn schilderij aan,” zegt Versteeg. “Het gaat binnenkort opnieuw een rol spelen in opnames van de Evangelische Omroep. Dat gaat weer over vluchtelingen.”

 

Glanzende zijde

Pas in 2010 begon Versteeg geheel onverwacht met schilderen, daarvoor was hij grafisch ontwerper en fotograaf. “In het begin was ik vooral bezig met de mogelijkheden die het werken met olieverf mij gaf. Het was een zoektocht naar de perfecte stofuitdrukking, waarbij ik vooral geïnspireerd werd door de glanzende zijde op de schilderijen van Gerard Terborch. Ik wilde weten of ik dat ook kon.” Op de tentoonstelling hangt er een voorbeeld van. Versteeg heeft een vrouw afgebeeld die een satijnen rok draagt, als op een schilderij uit de zeventiende eeuw. Ook de gouden mantel van de ‘Madonna del Mare Nostrum’ is schitterend weergegeven. De felle weerkaatsing van het licht is zo levensecht, dat je bijna automatisch je ogen dichtknijpt.

Versteeg werkt altijd naar model en wordt nu zelfs nagevolgd. “In Londen exposeert op dit moment een ex-vluchteling met ongeveer hetzelfde beeld, maar dan zijn er twee mannen in de folie gewikkeld.”

 

Boodschap

In de laatste zeven jaren heeft Hansa Versteeg alleen nog werk gemaakt met een boodschap. In 2020 schilderde hij ‘Omen’. Twee mannen maken een acrobatische duik, hoog in de lucht. Ze dragen allebei een mondkapje. Vallen ze of worden ze weggeblazen? De handen zijn expressief en prachtig geschilderd. Het is een gebaar van wanhoop met gespreide vingers, als een stille schreeuw om aandacht. Niemand weet op dat moment nog wat er gaat gebeuren. Vallen ze te pletter of landen ze zacht? Als een stille waarschuwing voor de pandemie die dan nog komen moet.

‘Le Petit Prince ou L’Apprenti Sorcier’ uit 2021 is het laatste werk dat Versteeg maakte. “Het gaat over mededogen. Ik heb echt een missie, ik wil mensen verleiden om door middel van esthetiek over de kwetsbaarheid van wereld na te denken.” Het schilderij laat een jongen zien die op de planeet Jupiter zit, hij lijkt te jongleren met de andere planeten. Zijn aandacht gaat uit naar de aarde, die vlak naast hem zweeft. In zijn blik ligt hoop en bewondering. De titel verwijst naar het boek van Saint-Exupéry, waarin de jeugd verheerlijkt wordt en de schrijver zich verwondert over het gebrek aan fantasie bij volwassenen.

 

‘Compassionism,’ van Hansa Versteeg in Galerie 44, Molenstraat 44 Den Haag, nog tot en met zaterdag 8 mei. Openingstijden: wo, vr en za van 13:30 tot 17:00 uur. Meer informatie https://hansaversteeg.com

 

Italiaanse overhemden en schoenen op maat

Artikel in Den Haag Centraal van 6 april 2021

Op het Wassenaarse landgoed Frisiastate ontvangen Erik van der Burg en Anne Marie van Leggelo bezoekers die meer willen weten over Italiaanse overhemden en handgemaakte pumps.

 

Het ‘Evento Italiano’ is een spontaan gebeuren. “Na een jaar ‘lockdown’ willen de mensen wel weer eens iets leuks doen en ik wilde iets persoonlijks organiseren, lekker bij mij thuis,” zegt Erik van der Burg. Op zijn kaartje staat 'co-founder’.

‘Thuis’ is een breed begrip, maar het huis van Van der Burg is wel héél speciaal. Hij woont op het schitterende Landgoed Frisiastate in Wassenaar en organiseert er samen met Anne Marie van Leggelo een Italiaanse dag. Ze ontvangen belangstellenden, in groepjes van twee, die interesse hebben in perfect passende Italiaanse overhemden en handgemaakte schoenen.

Nadat het hek geruisloos is opengedraaid, worden de bezoekers naar een overdekte zithoek in de tuin gebracht, waar het houtvuur hoog oplaait en de champagne al klaar staat, zelfs al is het nog vrij vroeg in de ochtend. Op tafel staan blokjes kaas met truffel, Italiaanser kun je het niet maken. Op deze prachtige plek kun je - alleen op uitnodiging - kennismaken met Velloro Napoli en Feraggio Shoes.

Velloro is een online fashionmerk waarvan de wortels in Napels liggen. Erik van der Burg gaat er een aantal keer per jaar heen om zijn kleermakers te bezoeken en stoffen uit te kiezen voor de overhemden. Elk shirt wordt op maat gemaakt, volgens eeuwenoude tradities. “De beste kleermakers komen uit Napels,” zegt Van der Burg. “Bekende merken als Borelli en Isaia komen er vandaan en elke president draagt een stropdas van Marinella uit Napels.”

 

Zakendoen

Van der Burg is pas twee jaar geleden begonnen. Hij heeft de taal geleerd en zich in de Napolitaanse gewoontes verdiept. “Zakendoen is er wel echt heel anders. De Nederlandse directheid werkt niet, het is vooral heel erg lang lunchen en dan over zaken praten. De eerlijkheid gebiedt mij om te vertellen dat ik in het begin ook een paar keer opgelicht ben,” zegt hij lachend.

De overhemden, waarvan er een aantal ligt uitgestald, zijn allemaal van natuurlijke materialen. Ze zijn heel gemakkelijk online te bestellen door de maten door te geven en na één keer hoef je er niet meer over na te denken. “Er hangt dan een bruine papieren zak in Napels aan de muur met jouw naam erop. Doordat de shirts online besteld worden kunnen alle tussenstappen worden overgeslagen, zo blijven de shirts betaalbaar.”

 

Pumps

De pumps van het merk Feraggio zijn een mooie aanvulling. “Ik ben ambassadrice van Feraggio Shoes,” vertelt Anne Marie van Leggalo. “Vanwege mijn werk is het prettig om mooie schoenen dragen.” Ze heeft een etiquettebureau in Wassenaar en is presentatrice bij het Tv-programma Blauw Bloed. De schoenen die ze draagt, zijn van krokodillenleer en hebben torenhoge hakken, maar het kost haar geen enkele moeite om er elegant op te lopen.

In het huis van Van der Burg staan modellen die gepast kunnen worden, van maat 35 tot en met 44. Ze zijn in verschillende materialen en kleuren verkrijgbaar, met hakken van zeven-en-een-half of tien centimeter.

“Feraggio Shoes zijn perfecte schoenen die heerlijk lopen, ik draag ze altijd, net zoals veel BN-ers. Omroepster Annechien Steenhuizen wordt er bijvoorbeeld ook vaak mee gezien. Aan de binnenkant zit een foam voetbed dat zich helemaal naar je voet vormt en op het puntje van de zool zit een stalen stripje voor extra balans.”

De dag zit vrijwel vol met reserveringen, maar er zijn plannen - zodra het weer kan - om vaker een dergelijk evenement te organiseren. Ook voor grotere groepen. “Maar we willen het wel exclusief houden,” besluit Anne Marie van Leggelo.

 

‘Velloro Napoli’ en ‘Feraggio Shoes’. Meer informatie www.velloro.com en www.feraggio.com

 

 

 

 

 

 

Zwart-witte droombeelden met magenta en ultramarijn

 Artikel Den Haag Centraal van 9 april 2021

Brigitte Spiegeler maakt foto’s van exotische steden en bestrooit ze met felgekleurd pigment. Het zijn beelden uit een tijd die voorbij is en alleen nog in de herinnering bestaat.

De Haagse Brigitte Spiegeler (49) moet over een tomeloze energie beschikken. Ze is naast kunstenaar, advocaat in Nederland en Frankrijk, schreef vakliteratuur en publiceerde en passant ook nog drie dichtbundels bij uitgeverij In de Knipscheer. Haar studie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten deed ze terwijl ze werkte bij het ministerie van Economische Zaken. “Geen idee hoe ik dat toen allemaal voor elkaar kreeg,” zegt ze.

Spiegeler is een opvallende vrouw met een prachtige bos rood haar, ze vertelt enthousiast over haar fototentoonstelling ‘Verloren Tijd’, die nu in de Weissenbruchzaal van Pulchri Studio te bekijken is. Er hangen rond de dertig grote zwart-wit foto’s, waar ze met zuiver pigment (letterlijk) kleurvlekken overheen strooide en die daarna nogmaals gefotografeerd zijn.

“De foto’s zijn op heel veel verschillende plekken in de wereld gemaakt, omdat ik voor mijn werk veel op reis ben. Ik houd erg van oude fototechnieken. Deze foto’s zijn met een ouderwetse Camera Obscura gemaakt. Het is een camera met een rolletje erin en zonder lens, maar met een heel klein gaatje, zo groot als een speldenprik. Daar krijg ik dan deze foto’s uit. De figuren - soms ook auto’s - zijn daardoor altijd ‘bewogen’. De foto’s zien er ook anders uit omdat ze niet vertekend zijn, zoals bij een moderne camera. In het begin heb ik zelfs ook nog gewerkt met een kartonnen doos en fotopapier.”

 

Waterbubbels

De tentoonstelling met de titel ‘Verloren Tijd’ gaat over een tijd die alleen in het hoofd bestaat en af en toe in herinneringen opduikt. Misschien zou de titel ‘Gestolde Tijd’ nog beter passen. Spiegeler heeft momenten vastgelegd die normaal misschien voorbij zouden glijden, zonder indrukken achter te laten. Het is een dromerige wereld waar je geen vat op krijgt. De vlammende kleurvlekken trekken in de eerste instantie de aandacht, daarna kijk je pas wat erachter zit.

De foto’s laten wandelende figuren in wazige steden zien, zoals Istanboel, Shanghai, Berlijn en Boekarest, maar ook fotografeerde Spiegeler de krokussen op het Lange Voorhout en Plein 1813. Er is pure pigment over de foto’s gestrooid in de kleuren magenta, ultramarijn of feloranje. De korreltjes pigment zijn loepzuiver gefotografeerd, hier en daar is de veeg van een kwast zichtbaar. Soms is het pigment met een beetje water vermengd waardoor vreemde waterbubbels omhoog ploppen, zelfs kleine reflecterende lichtvlekjes zijn zichtbaar. De bubbels werpen schaduwen op de ondergrond. Het heeft een vervreemdend effect, sprookjesachtig. Het geheel is gegoten in een sterk glanzend materiaal dat op epoxy (kunsthars) lijkt.

 

Vazen

In het midden van de zaal staat ook nog een aantal vazen gegroepeerd, met blauwe golven en hier en daar gouden lijnen, geschilderd op natuurlijk aardewerk.

“Ik was uitgenodigd in China om daar een paar maanden te werken en les te geven aan de kunstacademie. Er was een keramiekfabriek waar veel kunstenaars werken en daar heb ik deze vazen beschilderd. Inspiratie daarvoor was de beroemde golf van Kanagawa uit 1830. De gouden lijnen zijn per toeval ontstaan toen een vaas na vervoer gebroken was. Het is een oude Chinese techniek om de stukken weer met goud aan elkaar te zetten. ”

In 2017 nam Spiegeler deel aan de Biënnale van Venetië, waar ze ter plekke weer foto’s maakte voor nieuw werk.

 

‘Verloren Tijd’ van Brigitte Spiegeler in Pulchri Studio, tot en met zondag 9 mei. Meer informatie www.pulchri.nl