Eenheid
in verscheidenheid
Van
27 juni tot en met 18 juli exposeert beeldhouwer Eppe de Haan (71) in de
Voorhoutgalerie en de Klinkenberggaleries, ook doet hij in diezelfde periode
mee met Voorhout Monumentaal, de beeldenexpositie op het Lange Voorhout, waar
zijn beeld ‘Searching’ geëxposeerd zal worden.
De
tentoonstelling in Pulchri Studio laat een overzicht van het werk van Eppe de
Haan zien en bestaat uit schilderijen en sculpturen. De Haan studeerde als
kunstschilder af aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den
Haag. Zijn schilderijen hadden al direct iets monumentaals. Op het schilderij
‘Muze’ uit 1991 ligt een naakte vrouw op een blok marmer. “Ik schilderde al
marmer voordat ik het ooit had aangeraakt,” zegt hij. “En ik was, net als nu
met mijn beelden, al erg bezig met compositie en vlakverdeling. Ik kon dagenlang
nadenken over een lijn die misschien toch beter een centimeter naar links of
naar rechts zou moeten.”
Bij
zijn eerste schilderijenexpositie stonden ook wat kleine sculpturen, die hij
van stukken aangespoeld drijfhout had gemaakt. Het dringende advies van een
bevriend kunstenaar was om direct zijn kwasten weg te gooien. “Je bent geen
schilder maar een beeldhouwer, zei hij. Ik volgde zijn raad op en het was alsof
ik toen pas thuiskwam. Ik heb nooit meer geschilderd.”
De
Haan, toen nog werkzaam als tekenleraar, ging drie weken op cursus naar
Pietrasanta – het bekende beeldhouwersstadje in Italië – en maakte zijn eerste
torso uit marmer op de authentieke manier, volledig met de hand. “Het was een
leerproces. De eerste keer dat ik met de hamer op een beitel sloeg, gebeurde er
niets. Je moet met kracht tikken en de beitel moet in een bepaalde hoek op het
marmer gezet worden. Dat krijg je pas geleidelijk onder de knie.”
Unitas
In
het begin maakte De Haan veel klein werk in klei, om in brons te laten gieten. Hij
benoemt die periode zelf als ‘het zoeken naar een gedachte’. “Ik wilde met zo
min mogelijk heel veel uitdrukken.” Ook zijn werk daarna laat fragmenten van
menselijke figuren zien, die zowel in het materiaal verdwijnen als er uit
komen. Het fascineert hem dat de toeschouwer op die manier blijft zoeken naar
dat wat verborgen blijft.
Het
centrale thema in zijn werk is ‘Unitas in Diversitate’, eenheid in
verscheidenheid. “Ik breng samen wat de mens verbindt én wat hen scheidt. In de
serie ‘Unitas’ verenig ik man en vrouw in één beeld.”
Met
het beeld ‘Searching’ exposeert De Haan van juni tot en met september 2021 op
het Lange Voorhout, tijdens Voorhout Monumentaal. Het kubusje, de handtekening
van Eppe de Haan, prijkt hoog tussen twee ronde borsten, aan de andere zijde is
de rug van een man te zien. “Dit beeld is een kantelpunt,” zegt hij. “‘Searching’
vormt een eenheid met de sokkel, maar bestaat nog wel uit twee aparte delen. In
het werk daarna zijn de beelden uit één stuk marmer gehakt en laten ze een heel
ander lijnen- en vormenspel zien.”
Het
beeld ‘Unitas’ maakte De Haan in opdracht. Voor het eerst zijn scherpe hoeken
en abstracte vormen in zijn werk te zien, het lijnenspel is anders. Waar zijn
beelden voorheen golvende lijnen en vormen toonden, komen er nu strakke hoeken
tevoorschijn. Abstracte vormen gaan een eigen rol spelen. “Je kunt met die
hoekige vormen een denkbeeldig levenspad volgen, het is als het ware een
labyrint. De symboliek is ook anders, voor mij is het een heel andere wereld. Als
ik aan het werk ben, neemt het materiaal het voor mijn gevoel over. Ik weet van
te voren niet wat het gaat worden. Dat daagt uit.”
Hoerig
Glasobjecten
vormen ook een onderdeel van het werk van De Haan. In Venetië ontdekte hij het
Muranoglas. In zijn atelier staat een groot driehoekig object voor het raam, met
fragmenten van een gezicht. Er valt licht doorheen. Het werk heet ‘La forza dei
Sogni. “Ik ben goed bevriend met de kunstenaar Novello Finotti,” zegt hij. “Hij
is de surrealist onder de beeldhouwers en maakt prachtig werk. Op een gegeven
moment was hij met een materiaal bezig, waar ik mijn bewondering over uitsprak,
het was Onyx. De volgende dag lag er een groot blok voor de deur van mijn
atelier en daar heb ik dit werk van gemaakt. Omdat ik het materiaal van een
vriend kreeg, zal ik het nooit weg doen. De artigiani, de marmerbewerkers, zeggen
altijd: ‘Onice e una belezza ma anche una puttana’, Onyx heeft schoonheid maar is
ook hoerig. Het wil zoiets zeggen dat het materiaal zich makkelijk overgeeft,
maar uiteindelijk loop je erop stuk. Je kunt het bijna niet polijsten. De
manier waarop het licht erdoor valt, doet erg aan glas denken. Ik heb deze vorm
in verschillende kleuren Muranoglas laten gieten.”
Zijn
laatste werk is een reliëf van rode travertijn, een kalksteensoort, en heeft de
titel ‘Emerging Angel’. Een mannentorso met op de borst het kubusje lijkt zich
uit de aarde naar boven te willen worstelen. Het doet denken aan de geboorte
van Adam. Eppe de Haan presenteert zich vaak als een stugge Groninger maar zijn
werk heeft een gevoeligheid die in tegenstelling is met zijn materiaal, het is
aaibaar. Zijn inspiratie lijkt nog lang niet opgedroogd.
Margreet
Hofland
