Eenheid in verscheidenheid

 Artikel in Pulchriblad april 2021

Van 27 juni tot en met 18 juli exposeert beeldhouwer Eppe de Haan (71) in de Voorhoutgalerie en de Klinkenberggaleries, ook doet hij in diezelfde periode mee met Voorhout Monumentaal, de beeldenexpositie op het Lange Voorhout, waar zijn beeld ‘Searching’ geëxposeerd zal worden.

 

De tentoonstelling in Pulchri Studio laat een overzicht van het werk van Eppe de Haan zien en bestaat uit schilderijen en sculpturen. De Haan studeerde als kunstschilder af aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Zijn schilderijen hadden al direct iets monumentaals. Op het schilderij ‘Muze’ uit 1991 ligt een naakte vrouw op een blok marmer. “Ik schilderde al marmer voordat ik het ooit had aangeraakt,” zegt hij. “En ik was, net als nu met mijn beelden, al erg bezig met compositie en vlakverdeling. Ik kon dagenlang nadenken over een lijn die misschien toch beter een centimeter naar links of naar rechts zou moeten.”

Bij zijn eerste schilderijenexpositie stonden ook wat kleine sculpturen, die hij van stukken aangespoeld drijfhout had gemaakt. Het dringende advies van een bevriend kunstenaar was om direct zijn kwasten weg te gooien. “Je bent geen schilder maar een beeldhouwer, zei hij. Ik volgde zijn raad op en het was alsof ik toen pas thuiskwam. Ik heb nooit meer geschilderd.”

De Haan, toen nog werkzaam als tekenleraar, ging drie weken op cursus naar Pietrasanta – het bekende beeldhouwersstadje in Italië – en maakte zijn eerste torso uit marmer op de authentieke manier, volledig met de hand. “Het was een leerproces. De eerste keer dat ik met de hamer op een beitel sloeg, gebeurde er niets. Je moet met kracht tikken en de beitel moet in een bepaalde hoek op het marmer gezet worden. Dat krijg je pas geleidelijk onder de knie.”

 

Unitas

In het begin maakte De Haan veel klein werk in klei, om in brons te laten gieten. Hij benoemt die periode zelf als ‘het zoeken naar een gedachte’. “Ik wilde met zo min mogelijk heel veel uitdrukken.” Ook zijn werk daarna laat fragmenten van menselijke figuren zien, die zowel in het materiaal verdwijnen als er uit komen. Het fascineert hem dat de toeschouwer op die manier blijft zoeken naar dat wat verborgen blijft.

Het centrale thema in zijn werk is ‘Unitas in Diversitate’, eenheid in verscheidenheid. “Ik breng samen wat de mens verbindt én wat hen scheidt. In de serie ‘Unitas’ verenig ik man en vrouw in één beeld.”

Met het beeld ‘Searching’ exposeert De Haan van juni tot en met september 2021 op het Lange Voorhout, tijdens Voorhout Monumentaal. Het kubusje, de handtekening van Eppe de Haan, prijkt hoog tussen twee ronde borsten, aan de andere zijde is de rug van een man te zien. “Dit beeld is een kantelpunt,” zegt hij. “‘Searching’ vormt een eenheid met de sokkel, maar bestaat nog wel uit twee aparte delen. In het werk daarna zijn de beelden uit één stuk marmer gehakt en laten ze een heel ander lijnen- en vormenspel zien.”

Het beeld ‘Unitas’ maakte De Haan in opdracht. Voor het eerst zijn scherpe hoeken en abstracte vormen in zijn werk te zien, het lijnenspel is anders. Waar zijn beelden voorheen golvende lijnen en vormen toonden, komen er nu strakke hoeken tevoorschijn. Abstracte vormen gaan een eigen rol spelen. “Je kunt met die hoekige vormen een denkbeeldig levenspad volgen, het is als het ware een labyrint. De symboliek is ook anders, voor mij is het een heel andere wereld. Als ik aan het werk ben, neemt het materiaal het voor mijn gevoel over. Ik weet van te voren niet wat het gaat worden. Dat daagt uit.”

 

Hoerig

Glasobjecten vormen ook een onderdeel van het werk van De Haan. In Venetië ontdekte hij het Muranoglas. In zijn atelier staat een groot driehoekig object voor het raam, met fragmenten van een gezicht. Er valt licht doorheen. Het werk heet ‘La forza dei Sogni. “Ik ben goed bevriend met de kunstenaar Novello Finotti,” zegt hij. “Hij is de surrealist onder de beeldhouwers en maakt prachtig werk. Op een gegeven moment was hij met een materiaal bezig, waar ik mijn bewondering over uitsprak, het was Onyx. De volgende dag lag er een groot blok voor de deur van mijn atelier en daar heb ik dit werk van gemaakt. Omdat ik het materiaal van een vriend kreeg, zal ik het nooit weg doen. De artigiani, de marmerbewerkers, zeggen altijd: ‘Onice e una belezza ma anche una puttana’, Onyx heeft schoonheid maar is ook hoerig. Het wil zoiets zeggen dat het materiaal zich makkelijk overgeeft, maar uiteindelijk loop je erop stuk. Je kunt het bijna niet polijsten. De manier waarop het licht erdoor valt, doet erg aan glas denken. Ik heb deze vorm in verschillende kleuren Muranoglas laten gieten.”

Zijn laatste werk is een reliëf van rode travertijn, een kalksteensoort, en heeft de titel ‘Emerging Angel’. Een mannentorso met op de borst het kubusje lijkt zich uit de aarde naar boven te willen worstelen. Het doet denken aan de geboorte van Adam. Eppe de Haan presenteert zich vaak als een stugge Groninger maar zijn werk heeft een gevoeligheid die in tegenstelling is met zijn materiaal, het is aaibaar. Zijn inspiratie lijkt nog lang niet opgedroogd.

 

Margreet Hofland