Madonna in nooddeken als beeld van mededogen

Artikel in Den Haag Centraal van 6 mei

Hansa Versteeg werd bekend met zijn bijna religieuze schilderij van bootvluchtelingen. Sindsdien maakt hij alleen nog werk met compassie.

 

Het schilderij ‘Madonna del Mare Nostrum’ was een kantelpunt in het werk van kunstenaar Hansa Versteeg (1941). “Ik zag in 2017 een foto van vluchtelingen in reddingsdekens, die mij bij de keel greep. Dat was de aanleiding voor het maken van dit schilderij. Het heeft mijn leven veranderd,” zegt hij. “Ik maak nu alleen nog werk met een missie.”

Zijn tentoonstelling ‘Compassionism’ is te zien in de laagdrempelige Galerie 44 in de Molenstraat. Van de ‘Madonna del Mare Nostrum’ hangt er helaas alleen een kleinere replica, want het origineel is te groot voor de galerie.

In 2018 gingen afbeeldingen van zijn madonna met kind de hele wereld over. Foto’s van het werk verschenen in de Washington Post en in The New York Times. Het schilderij werd ook vertoond in uitzendingen op CNN. De aanleiding was, dat de madonna tijdelijk tentoongesteld werd in het kapel - en buurthuis Bethel aan de Thomas Schwenkestraat in Den Haag, waar vanaf oktober 2018, vier maanden lang een non-stop kerkdienst gehouden werd voor het Armeense gezin Tamrazyan, dat al negen jaar in Nederland woonde en met uitzetting werd bedreigd.

De ‘Madonna del Mare Nostrum’ gaat over de problematiek rond bootvluchtelingen. Versteeg schilderde een prachtige donkere vrouw met haar kind, ze zijn in het goudkleurige folie gewikkeld dat drenkelingen om zich heen krijgen als ze uit zee gered worden. De vrouw draagt de folie als een koningsmantel en haar blik is die van een opstandige heilige. “Ik tref regelmatig mensen met vochtige ogen voor mijn schilderij aan,” zegt Versteeg. “Het gaat binnenkort opnieuw een rol spelen in opnames van de Evangelische Omroep. Dat gaat weer over vluchtelingen.”

 

Glanzende zijde

Pas in 2010 begon Versteeg geheel onverwacht met schilderen, daarvoor was hij grafisch ontwerper en fotograaf. “In het begin was ik vooral bezig met de mogelijkheden die het werken met olieverf mij gaf. Het was een zoektocht naar de perfecte stofuitdrukking, waarbij ik vooral geïnspireerd werd door de glanzende zijde op de schilderijen van Gerard Terborch. Ik wilde weten of ik dat ook kon.” Op de tentoonstelling hangt er een voorbeeld van. Versteeg heeft een vrouw afgebeeld die een satijnen rok draagt, als op een schilderij uit de zeventiende eeuw. Ook de gouden mantel van de ‘Madonna del Mare Nostrum’ is schitterend weergegeven. De felle weerkaatsing van het licht is zo levensecht, dat je bijna automatisch je ogen dichtknijpt.

Versteeg werkt altijd naar model en wordt nu zelfs nagevolgd. “In Londen exposeert op dit moment een ex-vluchteling met ongeveer hetzelfde beeld, maar dan zijn er twee mannen in de folie gewikkeld.”

 

Boodschap

In de laatste zeven jaren heeft Hansa Versteeg alleen nog werk gemaakt met een boodschap. In 2020 schilderde hij ‘Omen’. Twee mannen maken een acrobatische duik, hoog in de lucht. Ze dragen allebei een mondkapje. Vallen ze of worden ze weggeblazen? De handen zijn expressief en prachtig geschilderd. Het is een gebaar van wanhoop met gespreide vingers, als een stille schreeuw om aandacht. Niemand weet op dat moment nog wat er gaat gebeuren. Vallen ze te pletter of landen ze zacht? Als een stille waarschuwing voor de pandemie die dan nog komen moet.

‘Le Petit Prince ou L’Apprenti Sorcier’ uit 2021 is het laatste werk dat Versteeg maakte. “Het gaat over mededogen. Ik heb echt een missie, ik wil mensen verleiden om door middel van esthetiek over de kwetsbaarheid van wereld na te denken.” Het schilderij laat een jongen zien die op de planeet Jupiter zit, hij lijkt te jongleren met de andere planeten. Zijn aandacht gaat uit naar de aarde, die vlak naast hem zweeft. In zijn blik ligt hoop en bewondering. De titel verwijst naar het boek van Saint-Exupéry, waarin de jeugd verheerlijkt wordt en de schrijver zich verwondert over het gebrek aan fantasie bij volwassenen.

 

‘Compassionism,’ van Hansa Versteeg in Galerie 44, Molenstraat 44 Den Haag, nog tot en met zaterdag 8 mei. Openingstijden: wo, vr en za van 13:30 tot 17:00 uur. Meer informatie https://hansaversteeg.com