Reliëfs vol herinneringen aan de jaren zestig

Den Haag Centraal , 25 juni 2020

Paul Steenhauer maakt objecten van verschillende materialen. Licht, schaduw en ritme zijn daarin belangrijker dan de voorstelling op zich.

Het is een uitdaging om de tentoonstelling van kunstenaar Paul Steenhauer (1951) te doorgronden. De expositie in de Tuingalerie van Pulchri Studio heet ‘Formaties’. Het werk, dat voornamelijk uit witgeschilderde reliëfs bestaat, is klein. Elk object wordt aangeduid met een letter en een nummer, er zijn geen titels. Dat maakt het niet makkelijker, de toeschouwer wordt geheel aan zijn lot overgelaten. Het werk verlangt aandacht en interesse, de kijker zal niet onmiddellijk meegesleurd worden in een draaikolk van emoties. Integendeel. De driedimensionale objecten lijken met wiskundige precisie in elkaar geschoven, licht en schaduw spelen daarin een belangrijke rol, een gegeven dat verandert naarmate de kijker een ander standpunt inneemt.

Het thema van Steenhauer is al zolang hij schildert ‘landschap zonder landschap te zijn’. Hij werkt meestal traditioneel: olieverf op doek of paneel. De voorstelling daarentegen is nooit conventioneel. Steenhauer geeft in zijn schilderijen een werkelijkheid weer die – zo zegt hij zelf – niet direct zichtbaar, maar wel waarneembaar is.

De landschappen die hij maakt, zijn strak van lijn. De vlakken bestaan uit koele vervagende kleuren in verschillende tinten groen en blauw. De lijn van de horizon ligt meestal op traditionele hoogte, op driekwart van het doek, soms iets lager, als het zogenaamde ‘vogelperspectief’. Er zijn vage aanduidingen van heuveltoppen of gebouwen. Ook het hemelruim is strak, er is geen wolkje te zien. “Het landschap is slechts een herinnering aan wat men daaronder pleegt te verstaan, er is geen leven onder noch boven de horizon, er zijn alleen strak geschilderde kleurvelden,” zegt hij over zijn werk.

 

Licht en schaduw

Van 1971 tot 1974 maakte Steenhauer al een serie driedimensionale objecten op paneel. Hij experimenteerde met verschillende metalen. Het was in de periode dat het werk van beeldend kunstenaar Jan Schoonhoven (1914 – 1994) heel erg in de belangstelling stond. De expressie van materiaal was daarbij erg belangrijk, zoals het werken met ribkarton. Schoonhoven verdiepte zich in de steeds veranderende lichtwerking op zijn reliëfs.

Vanaf de periode in de jaren zeventig begon ook Steenhauer allerlei materialen te verzamelen met het idee om er ooit nog eens iets mee te doen. In 2017 was het zover en begon hij met het maken van ruimtelijke composities wat resulteerde in de tentoonstelling ‘Formaties’. Kleur is geheel afwezig. Er zijn wit geschilderde reliëfs van allerlei materialen, op papier geplakt. Repeterende vormen die voor een ritmisch effect zorgen. Bij het minutieus bekijken, wordt hier en daar duidelijk wat er onder de witte verflaag zit. Soms zijn het toetsen van een computer, een stopcontact, dopjes, radertjes of ondefinieerbare bolletjes. Er zijn ook composities die goudkleurige elementen bevatten die op uit elkaar gehaalde uurwerken lijken. Materialen met een zachte koperkleurige glans. Maar dat is allemaal niet belangrijk. Het gaat om de formatie, de manier waarop het in elkaar geschoven is. Licht en schaduw doen de rest. Het werk van Paul Steenhauer roept toch een emotie op: een herinnering aan de jaren zestig.

 

‘Formaties’, t/m 7 juli 2020 in Pulchri Studio. Meer informatie www.pulchri.nl