Vluchten in sprookjes van papier

 Artikel in Den Haag Centraal jul 2022

Een wereld waarin alles aan het veranderen is, dat is het thema van de tweejaarlijkse tentoonstelling in Museum Rijswijk. Kunstenaars laten met papier hun ongenoegen blijken of bieden een vlucht in hun droomwereld aan.

Het thema van de Papier Biënnale 2022 in Museum Rijswijk is ‘Transitie’. Twintig kunstenaars laten met kunstwerken van papier zien, dat we in een tijd van grote veranderingen leven. Oorlogen komen steeds dichterbij, de economische groei ging nog nooit zo snel en daarmee werd de vervuiling van de aarde een probleem. De desastreuze invloed van de mens op natuur en klimaat valt niet meer te ontkennen. Niet iedereen is zich bewust van deze veranderingen, of misschien wíl men het niet weten. Agnete Simoni Mortensen verbeeldt die ontkenning in haar werk ‘Met het hoofd in de wolken’: een menselijke figuur die een wolk van papier op de handen draagt en waarin het hoofd verdwijnt. De figuur verstopt zich in een droomwereld, waar je de harde en problematische realiteit van de wereld niet hoeft te zien.

Anita Groener toont met ‘Prolonged by a hundred shadows’ hoe kwetsbaar de mens is. Van beschilderde takjes, papier en draad maakte ze een kunstwerk dat zeker een halve meter van de muur komt en daar een wirwar van dunne schaduwlijnen op werpt. Op de takken bevinden zich minuscule figuurtjes, die symbool staan voor het recordaantal mensen dat gedwongen is om huis en haard te verlaten.

Cedric ter Bals tekende over zijn alter ego: een Duitse soldaat met de naam Oskar von Balz. Hij ontwierp een eigen universum waarin de soldaat van alles beleeft. Ook hij ziet het met de wereld niet de goede kant op gaan. De felle kleuren die hij gebruikte, lijken vrolijkheid uit te stralen, maar dat is zeker niet zijn bedoeling. ‘Hoe kleurrijk je de gruwelijkheden ook verpakt, het wordt er niet acceptabeler door,’ vindt hij. Het drieluik met de titel ‘Der Siegeszug Der A7V’, leest als een boek. Het doet denken aan ‘De tuin der lusten’ van Jeroen Bosch en niet alleen door de vorm, maar ook door de talloze vreemde figuren die erin verwerkt zijn. De losse stripachtige tekeningen zijn uitgeknipt en als een collage opgeplakt.

 

Magisch

In de tentoonstelling zijn minder grote spectaculaire installaties te zien dan in voorgaande jaren, de schoonheid zit nu meer in het kleinere werk met zeer gedetailleerde bewerkingen, zoals dat van Hazel Glass. Voor haar is papier snijden een vorm van meditatie. Met de verschillende lagen uitgesneden en gekleurd papier maakte ze magische werelden, om de kijker een ontsnapping uit het alledaagse aan te bieden. Ook Thierry Faligot is een kunstenaar van het detail. Zijn rijk gekleurde sculpturen en bustes van papier, karton, veren en kunststoffen lijken zo uit ‘Duizend-en-een-nacht’ te komen.

De installatie ‘The Storyteller, the Listener and our Story’ van Layla Mazy Arthur is het enige kunstwerk dat wél een hele ruimte vult. Arthur sneed gedetailleerde voorstellingen uit papier, die volksverhalen vertellen uit andere tijdperken en culturen. De beelden zijn ontleend aan de verhalen uit haar jeugd. Met een theatrale verlichting van binnenuit, is een rijke schaduwwereld ontstaan, waar de toeschouwer doorheen

kan wandelen, de stukken bewegen een beetje door de luchtverplaatsingen.

Zoals in meer musea de laatste tijd de gewoonte is, is er jammer genoeg nergens informatie op de wanden te vinden, behalve de naam van de kunstenaar en de titel van het kunstwerk. De bezoeker krijgt een mooie brochure met alle informatie erin, toch is dat niet altijd even handig. De kunstenaars staan op alfabetische volgorde vermeld en dat vraagt steeds weer om te bladeren en te zoeken, wat afleidt van de kunstwerken.

 

‘Papier Biënnale 2022’ t/m zondag 13 november in Museum Rijswijk. Meer informatie www.museumrijswijk.nl