Fallische vormen en gespreide benen in ‘Tuin der Lusten’

 Artikel in Den Haag Centraal van 19 oktober 2022

Elmar Trenkwalder tekent met klei, de vormen ontstaan onder zijn handen. Hij bakt en glazuurt in delen die hij samenvoegt tot gigantische kunstwerken.

 

Het werk van de Oostenrijkse kunstenaar Elmar Trenkwalder (1959) is controversieel. Zijn tentoonstelling ‘Tuin der Lusten’ in museum Beelden aan Zee is een klapper, het is de eerste tentoonstelling die de nieuwe directeur Brigitte Bloksma heeft binnengehaald. Trenkwalder heeft zijn atelier in Innsbruck, hij exposeerde in Nederland eerder in het Stedelijk Museum Schiedam en het Bonnefantenmuseum in Maastricht. Museum Boijmans van Beuningen kocht zijn werk voor in de collectie. In Den Haag wordt Trenkwalder vertegenwoordigd door Galerie Maurits van de Laar.  

Elmar Trenkwalder maakt groot keramisch werk dat hij opbouwt met losse modules die hij eerst in zijn atelier heeft gebakken en geglazuurd. Hij zet ze ter plekke in elkaar. Een van zijn grootste werken maakte hij in 2018 voor Kunstraum Dornbirn (Oostenrijk) en dat was 13 meter breed en 7 meter hoog. “Het unieke is dat Trenkwalder helemaal alleen deze gigantische sculpturen maakt, van het vormgeven en het bakken tot het glazuren, hij doet het allemaal zelf,” zegt Bloksma. “Het is voor de kunstenaar niet alleen belangrijk dat zijn beelden en installaties een uiting zijn van zijn fantasie en verbeeldingskracht, maar ook van zijn fysieke kracht. Nooit zal hij een assistent vragen om hem te helpen bij het zware werk. Dat hij zelf degene is die de werken vervaardigt, is belangrijk voor hem.”

 

Schaalmodel

Trenkwalder werkt op basis van een schaalmodel. Hij maakt maquettes in keramiek die hij later in het groot uitvoert. Zo groot dat je er doorheen kunt lopen. Hij schept een barokke en sensuele wereld met een monumentale architectonische uitstraling. De glanzende kleuren van het glazuur maken het een sensatie om door het kunstwerk heen te wandelen.

In het midden van de museumzaal staat een sculptuur in donkergroen en zachtblauw. Het bestaat uit gebogen vormen en sprookjesachtige figuren die wulps om elkaar heen draaien. “Dit werk staat voor een nieuwe fase, het heeft meer organische vormen dan mijn vorige werk,” zegt Trenkwalder. Het spectaculaire beeld bestaat uit 49 delen die allemaal apart gebakken en later aan elkaar gezet zijn. “Mijn oven is niet groter dan een kubieke meter. Met dit werk ben ik tweeëneenhalf jaar bezig geweest en het is nu voor het eerst in elkaar gezet. In mijn atelier heb ik het nooit gezien zoals het hier nu staat, daarvoor is het veel te groot.”

 

Controversieel

Aanvankelijk begon Trenkwalder als tekenaar, pas later ontdekte hij de keramiek. Hij vindt dat tekenen en werken met klei overeenkomsten heeft. “In een tekening kun je alles maken wat je wilt,” legt hij uit. “Ook klei is een materiaal waarmee veel mogelijk is, ik vorm het met mijn handen. Het is alsof ik teken met klei, de sculptuur ontstaat terwijl ik ermee bezig ben. Het materiaal is heel delicaat en kwetsbaar, het moeilijkste is als ik het in de oven moet zetten voordat het gebakken is. Ik kan het dan nergens aan vasthouden en soms is het gewicht wel een paar honderd kilo. Aan de binnenkant maak ik speciale bevestigingen die het tóch mogelijk maken.”

Dat Trenkwalder van oorsprong een tekenaar is, valt goed te zien aan een tiental heel bijzondere en wat kleinere objecten aan de muur. Met grafiet maakt hij tekeningen met golvende lijnen en tegelijkertijd vormt hij er een reliëf van klei omheen, dat meer is dan een lijst alleen.

Even verderop staat een sculptuur met roze en wit glazuur, het zijn grote vingers die omhoog wijzen. De glans is in het licht dat van boven komt parelmoerachtig. Op het eerste gezicht trekt het werk van Trenkwalder aan door de mooie vormen en kleuren, maar de naam van de tentoonstelling is niet willekeurig gekozen. Na beter kijken zie je dat er overal mannelijke en vrouwelijke geslachtsdelen in de sculpturen verwerkt zijn, zoals fallussen en onderlichamen van vrouwen met gespreide benen. “Er heeft in Frankrijk zelfs een werk gestaan dat zo controversieel was dat ze het weg moesten halen,” zegt Bloksma.

 

Elmar Trenkwalder, ‘Tuin der Lusten’ in museum Beelden aan Zee, t/m zondag 19 maart 2023. Meer informatie www.beeldenaanzee.nl