Eindelijk krijgt Suzanne Robertson een glansrol

 Artikel Culturele Seizoensbijlage Den Haag Centraal september 2022

Omdat de Haagse kunstenares Suzanne Robertson een vrouw was, kreeg ze minder aandacht dan ze verdiende. Dat wordt nu ruimschoots goedgemaakt met een grote overzichtstentoonstelling in Museum Panorama Mesdag.

De Haagse Suze Robertson (1855-1922) is een ten onrechte vergeten kunstenaar. In haar eigen tijd was ze iemand waar je niet omheen kon: een eigenzinnige vrouw met pit, doorzettingsvermogen en heel veel talent. Haar schilderijen en tekeningen zijn indringend en emotioneel met stoere lijnen, grote vlakken en primaire kleuren.

Het werk van Robertson is anders dan dat van haar tijdgenoten van de Haagse School, ze wilde meer dan alleen de werkelijkheid weergeven en schilderde met gevoel. Ze was een vernieuwer en wordt nu door kenners tot een van de grootste kunstenaars van haar tijd gerekend. Omdat ze een vrouw was, kreeg ze heel lang minder aandacht dan ze verdiende. Honderd jaar na haar sterfdag presenteert Museum Panorama Mesdag vanaf september een overzichtstentoonstelling van haar werk.

 

Mesdag

In 1873 lukte het Robertson als één van de eerste vrouwen om een plek te bemachtigen aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Pas in 1872 werden vrouwen toegelaten aan de kunstacademie in Den Haag, die daar redelijk vooruitstrevend in was. De dames dienden zich overigens wel aan de typisch vrouwelijke onderwerpen te houden, zoals stillevens en landschappen. Het was zeker ook niet de bedoeling dat zij beroepskunstenaar zou worden, maar zelf dacht ze daar anders over. Op het moment dat haar dochter negen jaar oud werd, plaatste zij haar kind in een pleeggezin, omdat zij het moederschap niet met haar roeping als schilder kon combineren. Inmiddels was ze bevriend geraakt met de familie Mesdag, die werk van haar kocht, zodat ze het pleeggezin kon betalen.

Robertson gaf les aan de meisjes-HBS in Rotterdam en volgde ’s avonds lessen aan de academie. Ze veroorzaakte een schandaal door te eisen dat ook zij de lessen ‘naakt-naar-modeltekenen’ mocht volgen. Volgens het regelement kon men haar niet uitsluiten en kreeg ze schoorvoetend toestemming, maar de kranten spraken er schande van:  ‘Dat zo’n vrouw aan hun dochters lesgaf!’.

 

Pietje

Robertson werd geïnspireerd door schilders als Jean-François Millet en Anton Mauve, die ploeterende arbeiders en boeren afbeeldden. Haar hoofdthema was de gewone vrouw, die ze met medeleven en respect portretteerde. Ze ontving verschillende prijzen voor haar schilderijen van werkende - vaak Scheveningse - vrouwen. Ze had oog voor het zware leven op het platteland, keer op keer gaf ze hen weer tijdens huishoudelijke bezigheden of het productiewerk in onder meer de textielindustrie en de landbouw. Ze schilderde en tekende vrouwen die aardappelen schilden, borden wasten, brood sneden, kleding wasten, takken braken, schoven bonden en garen sponnen.

Met het schilderij van haar nicht ‘Pietje met gouden achtergrond’, een eenvoudige boerenvrouw op een stoel, werd ze op slag bekend onder haar vakgenoten. Even indrukwekkend is het portret ‘Pietje bij het oudhedenstalletje’, waar het meisje voor een tafel zit met een stilleven, dat weergegeven is met hooglichten en schaduwen.

De stadgezichten waren een ander geliefd onderwerp. Het latere werk van Robertson is abstracter, met grote kleurvlakken, donkere omlijningen en zonder schaduwwerking. Door het gebruik van kleuren die steeds minder realistisch waren, gingen emoties een steeds grotere rol spelen. Robertson stond op de rand van het expressionisme.

 

Monografie

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde monografie. Het is de eerste uitgebreide studie naar het oeuvre van Robertson en naar haar plaats in de Nederlandse kunstgeschiedenis. Museumdirecteur Minke Schat zegt erover: “Dat juist Museum Panorama Mesdag het initiatief heeft genomen voor dit ambitieuze project – publicatie, technisch onderzoek en tentoonstelling – is niet verwonderlijk. Hendrik Willem Mesdag en Sientje Mesdag-van Houten, de oprichters van het museum, hadden een speciale band met Suze Robertson. Ze waren bevriend met haar en verzamelden haar werk. Het boek is rijk geïllustreerd met tekeningen en schilderijen. Veel van de werken zijn niet eerder in de openbaarheid getoond. Deze hommage aan Suze Robertson geeft haar eindelijk haar welverdiende plaats binnen de Nederlandse kunstgeschiedenis. Na het lezen van dit boek, wil je beslist ook de tentoonstelling zien.”

 

‘Suze Robertson’ van zaterdag 24 september 2022 t/m zondag 5 maart 2023 in museum Panorama Mesdag. Meer informatie www.panorama-mesdag.nl