Walging met een vleugje humor

 Artikel in Den Haag Centraal van 19 mei 2022

‘Death Fan’ is een spraakmakende tentoonstelling van de internationaal bekende kunstenaar Tala Madani. Ze bekritiseert de rol van man en vrouw in de maatschappij. Haar werk roept afschuw en ongemak op, maar is ook om te lachen.

 

Wandelend door de
solotentoonstelling ‘Death Fan’ van Tala Madani (Iran, 1981) in KM21, de tentoonstellingsruimte voor hedendaagse kunst van Kunstmuseum Den Haag, word je door verschillende gevoelens overvallen. Bevreemding en walging springen op je af. Er is ook humor, maar dan wel ongemakkelijke zwarte slapstickhumor. De thema’s van Madani spelen zich af rond macht, pijn en vernedering. Ze verbeeldt gevoelens die recht uit het hart komen zoals verlangen en lust, de afhankelijkheid daarvan maakt ze belachelijk. Daarnaast bekritiseert ze de ongeschreven regels en sociale normen tussen mannen en vrouwen.

Tala Madani legt haar morbide kijk op de wereld vast in schilderijen en animaties. In haar vroege werk laat ze potsierlijke, kale en naakte mannen zien, die met hun lichaam bezig zijn of zichzelf pijnigen. Vernedering speelt hierbij een belangrijke rol. Haar werk is grensoverschrijdend, soms pervers. Mandani stelt genderstereotypen en geïdealiseerde opvattingen over familie, kindertijd en gezin aan de kaak. In de video ‘The Womb’ ziet een ongeboren baby in de baarmoeder flarden van zijn toekomstige leven voorbij trekken: oorlog en dreiging, maar ook een moeder die taarten bakt.

Aanvankelijk beeldde Madani alleen mannen af, nieuw zijn de vrouwelijke figuren (‘shit moms’). Haar werk gaat tegen het aloude kunsthistorische motief van moeder-en-kind in. ‘Shit Mom’ is een toespeling op de term ’slechte moeder’, waar in onze maatschappij nog steeds een taboe op rust.

 

Gruwelijk

De eerste zaal toont een aantal schilderijen van plafondventilators, die als gevaarlijke messen door de lucht snijden. Er is ook een afbeelding van een man die gedeeltelijk is weggevaagd, hij lijkt te smelten of op te lossen. Er tegenover hangt een schilderij van een glazen potje, waarin een uitwerpsel in een gele vloeistof drijft.

In de volgende ruimte worden animaties getoond. In ‘Fan’ kijkt een man naar een andere man, die door zijn ventilator wordt weggeblazen en uit het zicht verdwijnt. Nadat hij zijn eigen ventilator stukslaat, smelt hij tot een waterig plasje op de grond.

In ‘Shit Mom Animation I’, gemaakt in 2021, doolt een vrouw door een statige villa. De weelderige achtergronden bestaan uit foto’s, de figuur is erin geschilderd. De vrouw lijkt uit een bewegende hoop ontlasting te bestaan, een vormeloze gestalte zonder ingewanden of skelet. Haar voetstappen laten bruine sporen achter. Het is een gruwelijk en confronterend beeld, dat nog eens wordt versterkt door soppende en kleverige geluiden. De vrouw zet vegen op de muren, en gaat op een bed liggen om zichzelf te bevredigen. Als ze een doekje pakt, maakt ze de bewegingen van een vrouw die aan het schoonmaken is, maar alles wordt alleen maar smeriger. Pas dan wordt duidelijk hoe stereotiep het beeld van een poetsende vrouw in onze hersenen staat gegrift.

Tegenover de wand met deze video wordt ‘Shit Mom Suicide’ afgespeeld, waarin een vrouw aan de rand van het balkon hangt van een huis in een vervallen stad. Ze wappert heen en weer, als wasgoed en lijkt elk moment te kunnen vallen.

 

Bloedvlekken

Zelfmoord is al jaren een steeds terugkerend motief in het werk van Madani. In de laatste ruimte hangt een serie schilderijen ‘Concrete Suicide’, met in verschillende fases de schaduw afgebeeld van een persoon die van een gebouw springt en de bloedvlekken die dat op het asfalt achterlaat.

KM21 toont actuele ontwikkelingen in de beeldende kunst, het werk van Tala Madani is daar een goed voorbeeld van. Ze woont en werkt in Los Angeles en exposeerde in verschillende musea over de hele wereld, waaronder het Guggenheim en Museum of Modern Art in New York en Tate Modern in Londen.

 

Tala Madani, ‘Death Fan’ nog t/m zondag 21 augustus in KM21. Meer informatie www.km21.nl