Franse
boerenschilder Millet beïnvloedde Haagse School
Veel
Haagse School-schilders zijn beïnvloed door de Franse schilder Jean-François
Millet. De schilderijen en tekeningen zijn nu samen te bekijken.
Van Gogh zag hem als voorbeeld en ‘aanvoerder’. Maar ook zijn oudere Haagse collega’s waardeerden de ‘boerenschilder’ Jean François Millet. Van Gogh noemde Jozef Israels zelfs ooit ‘een Hollandse Millet’. In museum De Mesdag Collectie is nu te zienhoeveel invloed Millet heeft gehad op Haagse schilders zoals Jozef Israëls, Anton Mauve en Matthijs Maris. Millet (1814-1875) kwam zelf van het platteland en was gefascineerd door de grootsheid van de natuur en de hardwerkende mens daarin. Na zijn opleiding aan de École des Beaux-Arts vertrok hij op 35-jarige leeftijd vanuit Parijs naar het dorpje Barbizon waar al meer kunstenaars werkten. De meesten schilderden landschappen, maar voor Millet werd het boerenleven al snel zijn favoriete onderwerp. Het publiek moest eraan wennen, het werd zelfs ongepast gevonden. Millet werd wel omschreven als een boer die boeren schilderde.
Kunstschilder
Hendrik Willem Mesdag (1831-1915) had enorme bewondering voor Millet en was erg
belangrijk voor de verspreiding van zijn kunst in Nederland. De Franse schilder
was een voorbeeld voor Mesdag omdat hij hard werkende landarbeiders als helden in
beeld bracht. Een van de werken die Mesdag kocht is ‘De toren van Chailly bij
Barbizon’ uit 1873. Het is een ruw opgezette voorstelling met nog zichtbare donkere
schetslijnen. Mesdag hield van dit soort werk omdat daarop het maakproces goed
te zien was. Het is een schilderij waar alle elementen van het latere werk van
Millet al in zaten, zoals de schapen, het rommelige landschap en een
monumentale toren. De pasteltekening ‘De hooibergen’ is bij uitzondering ook op
de tentoonstelling te zien. Het werk is heel kwetsbaar en wordt meestal in het
depot bewaard. Mesdag betaalde er ooit 6000 gulden voor, wat heel veel was voor
een krijttekening.
Groot
in beeld
Het
is een bijzondere ervaring om het werk van de Haagse kunstenaars die door
Millet beïnvloed werden nu bij elkaar te zien. We zien ‘Vissersvrouw’ en ‘De wolkaardster’
van Millet. Hij zette zijn figuren - meestal op het land aan het werk - groot
in beeld. De Haagse kunstenaars namen dat over. Maar waar de boeren en
boerinnen van Millet vaak afstandelijk afgebeeld werden, als een algemene
benadering van het zwoegende en armoedige bestaan op het land, voegden de
Haagse kunstenaars sfeer en gevoel toe.
Jozef
Israëls wordt wel de Hollandse Millet genoemd. Voor het schilderij ‘Madonna in
de hut’ uit 1867 (in bruikleen van het Detroit Insitute of Arts in Amerika)
keek hij hoogstwaarschijnlijk naar ‘Vrouw die haar kind pap voedt’ van Millet. De
sfeer in het werk van Israëls is romantischer en meer verhalend. De vrouw houdt
de lippen getuit terwijl ze haar kind een lepeltje met eten geeft, alsof ze het
wil dwingen toe te happen. Ook is er meer van het interieur te zien, zoals een
la waar een wit lapje uit hangt, een brandend vuurtje onder de kom met eten en een
bengelend kruisje aan het plafond.
Regenboog
‘De
regenboog’ van Roelofs is geleend van het Gemeentemuseum. Er is een sterke
scheiding tussen regen en zonneschijn door een opvallend verschil in licht en
donker. Onder de regenboog ligt een helder verlichtte akker. Heel knap is met
enkele tipjes van de kwast een groepje koeien aangegeven, alleen op afstand als
zodanig herkenbaar. Het werk doet denken aan een van de vier seizoenen van
Millet: ‘Lente’. Ook Mauve met zijn schapen werd duidelijk geïnspireerd door
Millet.
Een
aanrader is om ook nog even de tweede verdieping te bezoeken. Daar hangt alleen
de lijst van het schilderij ‘Hagar en Ismaël’ van Millet. Het schilderij zelf
is uitgeleend voor de tentoonstelling ‘Jean-Francois Millet, Zaaier van de moderne kunst’ die van 4 oktober tot
en met 12 januari 2020 in het Van Gogh Museum in Amsterdam te zien is.
De lijst is kwetsbaar en mag niet reizen, het schilderij wel. In de lijst is
daarom nu tijdelijk een foto te zien van fotografe Hellen van Meene (1972). Met
de foto ‘Hagar, Abraham en een engel van God’ maakte ze een eigentijdse
vertaling van het Bijbelverhaal.
‘Jean-Francois Millet en de Haagse School’, De Mesdag
Collectie, van 13 september 2019 t/m 5 januari 2020. Meer informatie www.demesdagcollectie.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Laat hier uw reactie achter.