Blik in de onderwereld

 

Robbie Cornelissen en Karin van Dam maakten een gezamenlijke tentoonstelling over de onderstroom van de tijd, over alles wat niet zichtbaar is. Wat speelt zich af in de diepere onderlagen? Zij reageerden op elkaar en exposeren nu met ‘De Onderstroom’ in Museum Rijswijk.

 

Door Margreet Hofland

 

Museum Rijswijk is een museum waar je regelmatig zomaar op een onverwachte parel kunt stuiten. De tentoonstelling ‘De Onderstroom’ is er zo een. Robbie Cornelissen en Karin van Dam laten met deze expositie de laatste resultaten van hun jarenlange samenwerking zien. Cornelissen maakt tekeningen en animaties, vaak op groot formaat, hij schept werelden van illusies. Karin van Dam maakt sprookjesachtige installaties van textiel en gebruikt daarbij voorwerpen die zij overal tegenkomt. In het werk van beide kunstenaars spelen dezelfde thema’s en fascinaties een rol, in dit geval is dat de stad en de onderwereld. Je ervaart hun gezamenlijke werk door je erin te begeven, zowel fysiek als mentaal. De werelden die zij creëren, zijn vaak labyrintisch en nodigen uit tot dwalen. Ook de relatie van de mens met de aarde en de kosmos is een thema in hun tentoonstelling. ‘De wereld om ons heen wordt steeds belangrijker, met name de klimaatcrisis. We wilden dat op onze eigen poëtische manier een gezicht geven,’ legt Cornelissen in een video uit. ‘Als we iets bedenken, gaat dat meestal toch zijn eigen weg en daar gaat ‘De Onderstroom’ ook over.’

Doordat de kunstenaars elkaar een spiegel voorhielden, kwam dat wat onbewust van invloed was op hun werk naar de oppervlakte. ‘De Onderstroom’ laat de laatste ontwikkelingen in het samenspel van de kunstenaars zien en is het resultaat van een onderzoeksperiode.

 

Wormachtige wezens

De installatie ‘Vloedlagen in de zeereep’ van Karin van Dam in de grote zaal vormt in combinatie met de film ‘De Onderstroom’ van Cornelissen, de kern van de tentoonstelling. ‘De kijker staat in een echte ruimte, maar op de muren zijn dan mijn projecties te zien en die maken weer een nieuwe, niet bestaande ruimte. Het is illusie en werkelijkheid, dat door elkaar heen speelt,’ aldus Cornelissen.

Het is een cadeautje om even alleen in deze zaal te kunnen zijn en de sfeer op je in te laten werken. Het is alsof je Hades, de onderwereld binnenkomt. Hier is het verbeeld als een halfduistere schimmenwereld, bevolkt met wormachtige wezens die traag op en neer bewegen. Ze vleien zich langzaam op de golvende vloer met zwarte en bloedrode lijnen en stijgen aan dunne draden weer omhoog. Hun schaduwen glijden over de getekende vergezichten in zwartwit, die op de wand geprojecteerd worden. IJle geluiden trekken je nog verder in die vreemde wereld naar binnen. Het onweert op de muren met witte bliksemstralen, en passant vindt er een moord plaats. De wezens trekken zich er niets van aan en gaan door met hun subtiele dans aan de wollen draden. Het blijkt onmogelijk om de belevenis op een foto vast te leggen.

In de bovenzalen hangen tekeningen van Cornelissen op groot formaat, met enorme wolkenpartijen. De wolken hebben zoveel volume dat ze uit het papier lijken te barsten. Ze zijn ontstaan uit grafietpoeder dat Cornelissen afwreef op papier en die onder invloed van het licht dat erop valt, voortdurend veranderen. De wolk is voor hem een symbool van het ongrijpbare. Van Dam reageerde op zijn tekeningen met wolkvormige objecten in zwart en rood. Of misschien was het andersom en waren de zwarte wolken er eerst. Op andere wanden zijn tientallen met grafiet bewerkte velletjes papier geplakt om een volmaakte achtergrond te vormen voor de sculpturen in wol van Van Dam.

 

‘De Onderstroom’, Robbie Cornelissen & Karin van Dam, nog t/m zondag 11 juni 2023 in Museum Rijswijk. Meer informatie www.museumrijswijk.nl