Spookachtige ruimtes met hoopvol licht en een Testarossa

 

Willem Veerman schildert vanuit zijn herinnering. Zijn werk is doordrenkt met melancholie, hij zet zijn verbeelding op het doek om in imaginaire werelden met geheimzinnig licht, waarin de stilte overheerst.

 

Door Margreet Hofland

 

“Ik hou van drama,” zegt kunstenaar Willem Veerman (1952). Zijn werk heeft een broeierige sfeer, de schilderijen laten als het ware een theaterpodium met verborgen spotlights zien, maar dan zonder acteurs, want die zijn er niet. Hij heeft zelf de regie en laat het licht op onverwachte plaatsen opvlammen. De toeschouwer dwaalt door donkere spelonken en wordt in magie ondergedompeld. Flarden helder licht geven hoop op een andere, betere wereld.

“Ik heb een hang naar melancholie. Dat vindt ik heerlijk. Voor veel mensen is het leven één groot feest, maar voor anderen niet. Ik ben streng gereformeerd opgevoed en wist me daarvan los te maken, het schilderen was voor mij de oplossing. De herinnering aan die zwarte periode zie ik nu als een rijkdom waar ik iets mee kan.”

 

Wervelwind

De verf ligt dik op het doek, vormen trillen voor je ogen, je wordt een imaginaire ruimte ingezogen, als een kathedraal waarin goddelijk licht rondwaart. Veerman gebruikt weinig kleur, hij richt zich op het spel van licht en donker, soms is een veeg bordeauxrood of okergeel toegevoegd. Veertien jaar lang beperkte hij zich tot het maken van enorme houtskooltekeningen met onderwerpen als spookachtige interieurs, spooremplacementen, havens. De tekeningen waren kwetsbaar en moeilijk te vervoeren. Nu werkt hij weer met olieverf.

Veerman werkt in Hilversum, maar woont voor een deel in Den Haag. Zijn onderwerpen zijn niet veel veranderd, maar nu hij weer schildert, heeft zijn werk ontegenzeggelijk meer sfeer, het is alsof er een wervelwind is opgestoken. “Die veertien jaar zijn belangrijk geweest. Ik hoef over de opzet nu niet meer na te denken, dat gaat vanzelf. Ik ben niet meer met vorm bezig, dat zet ik er in een paar seconden op. Als ik op m’n atelier aan het werk ben, heb ik handschoenen aan. Ik schilder met mijn handen, een spatel, een kwast en penseel of met wat er maar in de buurt ligt.”

Hij gebruikt nooit foto’s, maar maakt schetsen op locatie in een klein boekje. “Aan een paar krabbels heb ik voldoende om te gaan schilderen. Die schetsen zijn tastbare herinneringen, maar uiteindelijk laat ik in mijn werk uitsluitend mijn verbeelding zien. Als ik met foto’s ga werken dan ben ik mijn verbeeldingskracht kwijt. Herinneringen en zeker die van lang geleden zijn onbetrouwbaar, van die onbetrouwbaarheid maak ik dankbaar gebruik. Ik wil mijn eigen wereld scheppen.”

 

Bolide

“‘Kathedraal 1’ meet 180x150 cm en is een van mijn favorieten. De basis was niet meer dan een tekening in mijn schetsboekje die ik in Westeremden, een dorp in Groningen, maakte. De serene rust in het kleine kerkje, werd in mijn schilderij uitgebouwd tot de stilte van een grote kathedraal. De inspiratie voor ‘Kathedraal 2’ was een kerk in Dyon, een eeuwenoud kruispunt van pelgrimsroutes. Je bent daar helemaal alleen, die totale afwezigheid van geluid is fantastisch.”

Voor zijn schilderij ‘Een spooremplacement’ tekende Veerman in Antwerpen. De hijskranen hebben iets van vreemd gevormde monsters uit een droomwereld, als uitgehongerde monsters slokken ze de dagelijkse goederen op. Een kleiner werk maar met dezelfde kracht is het schilderij ‘Testarossa’, waarin plotseling een felrode Ferrari opvlamt: een blinkende sportauto in een vervallen ruimte. Hier wordt een nuchtere wens gecombineerd met een van zijn illusionaire ruimtes. “Misschien is het een stiekeme jongensdroom. Als je in Laren in Noord-Holland op vrijdagmiddag op het terras van Café ‘t Bonte Paard zit, dan zie je de bolides langs glijden. Ze rijden rondjes om gezien te worden. Bij mij om de hoek in Hilversum zit een garage, ook met die glimmende pracht en praal. Daar kun je zo’n  jongensdroom kopen. Op mijn schilderij plaatste ik de schoonheid van het ontwerp in een rauwe ruimte.”

 

Willem Veerman, ‘Olieverf – Willem Veerman’ t/m dinsdag 15 augustus in Pulchri Studio. Meer informatie www.pulchri.nl