Sculpturen die van de wand spetteren

 

De tentoonstelling ‘Springvloed’ van het kunstenaarsduo Heringa/Van Kalsbeek is een werveling van kleur en vorm. Een spektakel dat de toeschouwer niet onberoerd laat.

 

Een omschrijving van het werk van het kunstenaarsduo Heringa/Van Kalsbeek is vrijwel onmogelijk. Het kijken naar hun sculpturen is een beleving en maakt emoties los die je kippenvel bezorgen. De tentoonstelling ‘Springvloed’ in Kunstmuseum Den Haag is een feest van kleur en beweging, barok en rauw, alsof onderdrukte gevoelens zich uit de ziel omhoog hebben geworsteld en nu open en bloot te zien zijn.

Deze tentoonstelling maakten de kunstenaars speciaal voor de Projektenzaal, een white cube, de enige ruimte waarin het werk van het duo volledig tot zijn recht kan komen. De sculpturen van Heringa/Van Kalsbeek bestaan uit een keur van materialen, gevonden tijdens speurtochten op rommelmarkten, veilingen en vuilnisbelten, aangevuld met verwrongen staal, hout, textiel en verf. Delen ervan zijn overgoten met kunsthars, vibrerende kleuren maken elk werk tot één geheel. In de witte ruimte lijken de sculpturen zich los van de muren te willen wringen, als insecten die hun ragfijne poten naar de toeschouwers uitstrekken.

 

Kunsthars

Het werk van Liet Heringa (1966) en Maarten van Kalsbeek (1962) gaat over het proces van bloei en verval. Hun samenwerking bestaat al vijfentwintig jaar. In de jaren negentig begonnen ze vlak na hun afstuderen aan de kunstacademie samen te werken. Beiden voelden zich beperkt door de opvattingen die destijds over kunst bestonden en ze wilden ontsnappen uit de min of meer vastgelegde regels. Ze vroegen zich af hoe het zou zijn om het proces van het maken om te draaien en iets te produceren met nutteloze en gebroken fragmenten.

Als je samenwerkt moet je elkaar kunnen vertrouwen. De kunstenaars maakten er afspraken over: de een begon en de ander pakte het op om er verder mee te gaan. Het ging om het proces, er was geen doel. Als een van hen iets bedacht, werd het nooit door de ander afgekeurd, maar werd er op ingespeeld. Zo werken ze nu nog steeds. “Alleen op deze manier kunnen nieuwe en onverwachte ideeën ontstaan. Als we aan het werk gaan, laten we het gebeuren. Het beeld ontstaat onder onze handen en is echt van ons samen. We zijn één kunstenaar,” verklaart Heringa.

Heringa/Van Kalsbeek werkt naast het materiaal dat verzameld wordt, ook met brons en keramiek, maar kunsthars is de belangrijkste grondstof. De zwaartekracht speelt daarbij een belangrijke rol, er ontstaan complexe vormen, grillige druipers en rechte vlakken met scherpe hoeken, het materiaal stolt in mallen. Heringa: “Toen we met kunsthars gingen werken, begonnen we de sculpturen te kantelen, waardoor we met de zwaartekracht konden spelen. Voor ons was de zwaartekracht de grootste leermeester.”

 

‘Plaats delict’

Aanleiding voor deze tentoonstelling waren drie wandreliëfs onder de titel ‘Splendor’ die recent in bezit van het museum kwamen. Ook het werk ‘Hunting Clouds’ is in de collectie van het Kunstmuseum opgenomen en nu te zien in de tentoonstelling. Voor de kunstenaars was dat een moeilijk werk dat verwijst naar de resten van een gruwelijk ongeluk. Het bestaat uit verwrongen metalen delen. In een vraaggesprek met museumdirecteur Benno Tempel en journalist Edo Dijksterhuis zegt Heringa erover. “Voorheen noemden we een aantal van onze beelden ook wel ‘plaats delict’. Dat roept meteen associaties op aan misdaad. Afhankelijk van de definitie van misdaad klopt dat misschien ook wel. Is een daad die alles op losse schroeven zet een misdaad? Het gaat in ieder geval om een kracht die indruk heeft gemaakt. Er is iets wezenlijks gebeurd, er zit in dat beeld een blijvende kracht die vibreert en indruk maakt op de kijker.”

 

Heringa/Van Kalsbeek, ‘Springvloed’, nog t/m zondag 18 februari in Kunstmuseum Den Haag. Meer informatie www.kunstmuseum.nl